اردیبهشت ماه امسال ترجمه ی جدیدی از قرآن به وسیله ی مرکز طبع و نشر قرآن منتشر شد. در تهیه  ی این ترجمه، از کتب بسیاری در زمینه های تفسیر، زبان و ادبیات عرب، مفردات و لغت، و زبان و ادبیات فارسی استفاده شده، و مترجم سعی کرده است که ترجمه ی روان و قابل فهمی را از قرآن کریم ارائه دهد، به همین دلیل در جای جای متن این ترجمه، عبارات داخل پرانتز زیادی را مشاهده می کنید.

محقق این ترجمه، آقای محمّد فقیهی رضایی است که پیش از این، شاهد اثر دیگر ایشان با نام «قرآن حکیم» بوده ایم، اثری محبوب که قطعاً همگی می شناسید.

این ترجمه در این چاپ، با توضیحات تفسیری، البته ویژه ی دانش آموزان، همراه است؛ یعنی روشی شبیه همان قرآن حکیم، اما ویژه ی دانش آموزان.

در ادامه، توضیحات بیشتری درباره ی این ترجمه و این قرآن را که بخشی از «سخن  محقق» است و در انتهای این قرآن آمده، مشاهده می کنید.

***

... بهره گیری از این کتاب نورانی، به لوازمی نیاز دارد که یکی از مهم ترین آن ها، «فهمِ معانی و آشنایی با مفاهیم آن» است. از این رو بر هر مسلمانی لازم است که برای آشنایی با معانی و مفاهیم قرآن بکوشد و تا جایی که می تواند، از این چشمه ی زلال بنوشد.

بنا بر این، مرکز طبع و نشر قرآن بر این شد که با ارایه ی ترجمه ای دقیق و روان، و شرح آیاتی از کلام الله مجید، گامی در آشنا کردن جامعه ی شریف و مسلمان ایران به ویژه نوجوانان و جوانان عزیز با قرآن کریم بردارد، و این اثر، ثمره ی همان عزم و اراده است.

مصحفی که اکنون پیش رو دارید، مشتمل بر سه بخشِ متن آیات نورانی قرآن، ترجمه ی آن ها، و شرح و توضیح برخی از آن هاست. در این گفتار، توضیحاتی مختصر در باره ی این ترجمه و شرح برخی از آیات منتخب، به طور جداگانه، تقدیم می شود.

الف ـ ترجمه

بدون شک، ترجمه، یکی از دشوارترین فنون در حوزه ی زبان و ادبیات است؛ زیرا مترجم باید با دو حوزه ی زبان مبدأ و زبان مقصد و پیچیدگی ها و رموز آن ها آشنایی داشته باشد؛ بدین صورت که سخن را به درستی از زبان مبدأ دریابد و با امانت به زبان مقصد برساند، و روان و شیوا به مخاطبِ مورد نظر ارایه کند. البته هنگامی  که این فن، در خدمت متنی همچون قرآن کریم قرار می گیرد، دشواری آن دوچندان می شود؛ زیرا مترجم از یک  سو با متنی بسیار متین، عمیق و آکنده از آرایه های ادبی مواجه است ، و از سوی دیگر، رعایت امانت در انتقال مفاهیمِ این متن مقدّس، در نهایت اهمیّت قرار دارد، و نیز تلاش برای روان کردن متن، کار را بسی دشوارتر می کند.

بنا بر این، در این ترجمه، تلاش فراوانی مبذول شد تا متن قرآن به درستی فهمیده و به درستی به مخاطبان فارسی زبان منتقل شود. بررسی معانی مفردات آیات، توجّه به سیاق، دقّت در موقعیت نحوی کلمات و عبارات و جملات، بررسی معانی حروف، توجّه به آرایه های بلاغی، عنایت به شأن نزول و روایات تفسیریِ ذیل آیه و توجّه به اقوال و نظریات مفسّران، از اهمّ فعالیت هایی ست که در حوزه ی فهم آیات قرآن در این ترجمه صورت گرفته است ، و به نظر می رسد که بسیاری از ترجمه های مشهورِ معاصر ـ علی رغم زحمات فراوانی که متحمّل شده اند و راقم این سطور به خوبی از آن آگاه است ـ در برخی از این موارد، دچار لغزش و سهو و نسیان شده اند؛ هرچند که ما نیز خود را از غفلت و خطا مبرّا نمی دانیم.

امّا در «حوزه ی تفهیم»، نهایت تلاش صورت گرفت تا آنچه از آیات فهمیده شده، به «درستی و روانی» به «مخاطب عام فارسی زبان» منتقل شود. پرهیز از به کارگیریِ کلمات و عبارات دشوار، مراجعه ی مکرّر به لغت نامه های معاصر و نظریات فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای انتخاب واژگان صحیح فارسی و پر کاربرد، رعایت ساختار دستوری جمله در زبان فارسی، توجّه به زبان فارسیِ معیار با عنایت به رواج آن در مناطقی از کشور عزیزمان که فارسیِ رایج در آن ها، مبنا و پایه ی گفت وگوهای ملّی کشور است و رسانه ی ملّی، برنامه های سراسری خود را بر اساس آن تدوین و پخش می کند، و همچنین ویرایش ادبی متن، از اهم فعالیت هایی ست که برای انتقال مفاهیم عالی قرآن به زبان مقصد به انجام رسید.

در اینجا ذکر دو نکته لازم به نظر می رسد:

1. در بسیاری از موارد، برگردانِ کلمات زبان مبدأ به تنهایی، مفهوم آیه را به مخاطب منتقل نمی کند و به دلایل نحوی یا بلاغی یا تفسیری، کلمه یا عبارتی در تقدیر است که بدون در نظر گرفتن آن، جمله معنای کاملی ندارد؛ از این رو لزوم استفاده از پرانتز در جمله برای انتقال صحیح مفهوم آیه به مخاطب، انکار ناپذیر است. در حقیقت، اکثر پرانتزها به منظور ذکر کلمات محذوف و مقدّر به  کار  گرفته شده، و البتّه سعی بر این بوده که به گونه ای باشد که در صورت حذف، خللی به ساختار و معنای آیه وارد نشود.

2. در این ترجمه، به منبع خاصی اکتفا نشده، و به ضرورت و احساس نیاز، به منابع متعدد مراجعه شده است. مهم ترین منابعی که پیوسته به آن ها رجوع شده، بدین قرارند:

در حوزه ی تفسیر
المیزان فی تفسیرالقرآن، آلاءالرحمن فی تفسیرالقرآن، مجمع البیان لعلوم القرآن، رَوح الجِنان و روح الجَنان فی تفسیرالقرآن، الکشّاف عن حقائق غوامض التفسیر، البحرالمحیط فی التفسیر، روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم، تفسیرالتحریر والتنویر، الجوهرالثمین فی تفسیرالکتاب المبین، تفسیرالصافی، تفسیرالجلالین، تفسیرالکاشف.

در حوزه ی زبان و ادبیات عرب
مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب، النحوالوافی، موسوعى  النحو والصرف والاعراب، الدرالمصون فی علوم الکتاب المکنون، الجدول فی إعراب القرآن و صرفه و بیانه(محمود صافی)، إعراب القرآن الکریم(محیی الدین الدرویش).

در حوزه ی مفردات و لغت
لسان العرب، تاج العروس، مفردات راغب، معجم الفاظ القرآن الکریم، صحاح جوهری، عمدى الحفّاظ، اساس البلاغى، المعجم الوسیط، مقاییس اللغى، مجمع البحرین، کتاب العین، حاشیه ی لغوی ـ ادبی قرآن کریم (دکتر حمیدرضا مستفید).

در حوزه ی زبان و ادبیات فارسی
لغت نامه ی دهخدا، فرهنگ معین، دستور زبان فارسی(پنج استاد)، فرهنگ املایی خط فارسی، دستور خط فارسی(مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی)

نکته ی دیگری که ذکر آن بر من واجب است، تشکّر و قدردانی از قرآن پژوه فاضل، برادر ارجمند و دوست گرامی ام جناب آقای مرتضی توکّلی، است. این عزیزِ بزرگوار، از ابتدا تا انتهای ترجمه، راهنما و یاور بنده بودند و در شکل گیری، تطوّر و کمال ترجمه، نقش اساسی داشتند و به طور قطع در شکل گیری این اثر، صاحب سهم فراوانی هستند. دقّت و ریزبینی های پرارزش ایشان در ویرایش علمی اثر و زحمات فراوانی که در بذل مشورت به بنده در مراحل ترجمه متحمّل شدند، شایسته ی تقدیر و سپاسگزاری فراوانی ست که از عهده ی امثال راقم این سطور خارج است و شکر آن با صاحب قرآن است. برای ایشان، از خدای بزرگ، طول عمرِ باعزّت، تعالی و رشدِ فزاینده خواستارم و امید دارم که جامعه ی علمی و قرآنی ما بیش از گذشته از وجود ایشان بهره برد.

ب ـ شرح آیات منتخب (ویژه ی دانش آموزان)
پس از نگارشِ شرح آیات منتخب(مشهور به قرآن حکیم) ـ که با استقبال کم نظیری از سوی ارادتمندان به قرآن کریم مواجه شد ـ مرکز طبع و نشر قرآن بر این شد که با همان جهت گیری و هدف، و این بار، با مخاطب قرار دادن نوجوانان عزیز، آیاتی از قرآن را شرح و توضیح کند. این تصمیمِ بجا و مناسب، به شکل گیری بخش سوّم این کتاب، یعنی شرح آیات منتخب(ویژه ی دانش آموزان)، انجامید. در این اثر، با توجّه به اهمیّت موضوع، یک یا چند آیه در صفحه شرح داده شده است. شیوه ی انتخاب موضوع، روند مشخّصی داشت که در مقدمه ی مرکز توضیح داده شده است. امّا پس از انتخاب موضوع، محقّقِ اثر، آیه را شرح داده و موضوع مورد نظر را با استفاده از منابع متعدد تفسیری، روایی، علمی، و...، و البتّه با زبانی ساده، شیوا و مورد پسند نوجوانان توضیح داده است. در این راه، از داستان، شعر، مثل، وصف و... برای جذّاب و دل پذیرتر شدن متن، به وفور استفاده شده است. در نگارش متن، معلومات دانش آموزانِ متوسطه ی اول لحاظ شده، و مخاطبان این اثر، دانش آموزان مقاطع متوسطه ی اول و دوم فرض شده اند. در این اثر، از استعمال واژگان و عبارات ثقیل اجتناب شده، و به هیچ وجه، مباحث تخصّصیِ تفسیری طرح نشده است؛ بلکه هدفِ اصلی ما، آشنا کردن نوجوانان با برخی از مباحث کلیدی قرآن و معارف مهمّ قرآنی بوده تا کمک کار آنان در مسیر پرپیچ وخم زندگی باشد.

- جهت مشاهده و دریافت فایل های (pdf) توضیحات این مصحف شریف، بر روی گزینه های زیر کلیک نمائید:

 - صفحه 003 تا 050: (کلیک کنید)  17Mb

- صفحه 051 تا 100: (کلیک کنید)  16Mb

- صفحه 101 تا 150: (کلیک کنید)  15Mb

- صفحه 151 تا 200: (کلیک کنید)  17Mb

- صفحه 201 تا 250: (کلیک کنید)  17Mb

- صفحه 251 تا 300: (کلیک کنید)  18Mb

- صفحه 301 تا 350: (کلیک کنید)  17Mb

- صفحه 351 تا 400: (کلیک کنید)  18Mb

- صفحه 401 تا 450: (کلیک کنید)  17Mb

- صفحه 451 تا 500: (کلیک کنید)  16Mb

- صفحه 501 تا 550: (کلیک کنید)  17Mb

- صفحه 551 تا 602: (کلیک کنید)  18Mb